Περισσότεροι από 150 ήταν οι συμμετέχοντες  στο εργαστήριο της πλατφόρμας ΕΟΕΣ κατά τη διάρκεια των Open Days. Ο τίτλος της ημερίδας ήταν «Νέα όμιλοι, καλύτερες επιδόσεις - Οι ΕΟΕΣ, προγράμματα και έργα  κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, ευκαιρίες και προκλήσεις για το μέλλον της πολιτικής συνοχής». Στο εργαστήριο προήδρευσε ο κ. Herwig van Staa ο οποίος διαδέχτηκε τον κ. Michel Delebarre, Δήμαρχο Δουνκέρκης ως πολιτικός συντονιστής της πλατφόρμας της Επιτροπής των Περιφερειών για τους ΕΟΕΣ.

Οι στόχοι του εργαστηρίου ήταν τρεις:

 

·        να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις νέες ευκαιρίες που ανοίγονται για τους ΕΟΕΣ την περίοδο 2014-2020

·        Να προσδιοριστούν τα κύρια ερωτήματα σχετικά με τους ΕΟΕΣ στις νέες πολιτικές συνοχής και γειτονίας

·        καθώς και να ανοίξει το δρόμο για τη δημιουργία νέων εταιρικών σχέσεων, και ως εκ τούτου τη δημιουργία νέων ομίλων.

 

Οι δυνατότητες των ΕΟΕΣ θα ενισχυθούν την περίοδο 2014-2020: Η νέα πολιτική συνοχής δημιουργεί νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τον ΕΟΕΣ σε ζητήματα όπως είναι: η μερική ή συνολική διαχείριση προγραμμάτων Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας και ο συντονισμός των δραστηριοτήτων του ΕΟΕΣ με τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας καθώς επίσης  οι νέοι τομείς διαχείρισης που είναι ανοικτοί για τους ΕΟΕΣ σε δραστηριότητες όπως η συμμετοχή σε κοινά σχέδια δράσης, οι τοπικές αναπτυξιακές δράσεις που εντάσσονται στα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, η δραστηριοποίηση ως ενδιάμεσου οργανισμού αρμόδιου για μία ολοκληρωμένη εδαφική επένδυση. Ο ΕΟΕΣ θα είναι επίσης χρήσιμο μέσο γα την καλύτερη διάρθρωση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών.

 

Εκτός από τα παραπάνω, ο νέος κανονισμός ΕΟΕΣ θα ανοίξει νέες δυνατότητες για τη δημιουργία ομίλων με οντότητες από τρίτες χώρες, οι οποίες θα αντιπροσωπεύουν ένα άλμα προς τα εμπρός όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής διασυνοριακών δράσεων στο πλαίσιο της πολιτικής γειτονίας

 

Στον χρονικό ορίζοντα 2020, η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί τον ΕΟΕΣ βασική πτυχή προώθησης της διασυνοριακής, διακρατικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, σύμφωνα με τον στόχο της εδαφικής συνοχής. Ο ΕΟΕΣ θα καταστεί προοδευτικά εργαλείο για την υλοποίηση των πολιτικών στόχων πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, τοπικής δημοκρατίας και εδαφικής συνοχής.

 

Κατά την παρούσα οικονομική συγκυρία, η ΕτΠ υπογραμμίζει τον ρόλο του ΕΟΕΣ ως μοχλού για την οικονομική ανάπτυξη των εν λόγω περιφερειών, και ιδίως για την υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

 

Η έκθεση περιγράφει εξελίξεις σε ό,τι αφορά την έγκριση νομικών διατάξεων στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε συγκεκριμένες περιφέρειες, καθώς και τους λόγους για τη μη έγκριση, ανάλογα με την περίπτωση. Στις αρχές του 2011, είχαν υιοθετηθεί νομικές διατάξεις σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, με εξαίρεση την Αυστρία, το Βέλγιο και τη Γερμανία, λόγω των ισχυρών ομοσπονδιακών δομών των χωρών αυτών. Σήμερα, όλα τα αυστριακά ομόσπονδα κράτη έχουν πλέον υιοθετήσει τις νομικές διατάξεις για τους ΕΟΕΣ (ενώ το 2010 ήταν μόνο πέντε), αλλά η υιοθέτηση ομοσπονδιακού νόμου εξακολουθεί να εκκρεμεί. Ομοίως, οι συζητήσεις σχετικά με την ομοσπονδιακή νομοθεσία είναι ακόμη σε εξέλιξη στη Γερμανία. Διεξάγονται διαβουλεύσεις με τους υφιστάμενους ΕΟΕΣ, προκειμένου να τροφοδοτηθεί κατάλληλα η μελλοντική εθνική νομοθεσία, η οποία αναμένεται να αρχίσει να ισχύει μεταξύ 2013 και 2014. Στην περίπτωση του Βελγίου, μια συνέντευξη με εκπρόσωπο της Βελγικής Ομοσπονδιακής Δημόσιας Υπηρεσίας Εξωτερικών αποκάλυψε ότι ενώ έχουν εγκριθεί κανόνες για τις περιοχές των Βρυξελλών, της Βαλονίας, της Φλάνδρας και της γερμανόφωνης κοινότητας, η έγκριση σε ομοσπονδιακό επίπεδο έχει καθυστερήσει λόγω της τριετούς κυβερνητικής κρίσης και συνεπώς εξακολουθεί να εκκρεμεί.

Στην έκθεση παρακολούθησης συμπεριλαμβάνονται για πρώτη φορά βασικές πληροφορίες (δημόσιο/ιδιωτικό δίκαιο, εύρος της ευθύνης, αρμόδια αρχή) για όλα τα κράτη μέλη και τις ομοσπονδιακές περιοχές (όπου αυτό ισχύει). Ωστόσο, η ουσία των εθνικών διατάξεων δεν είναι η ίδια σε όλα τα κράτη μέλη ή στις ομοσπονδιακές περιοχές

 

Οι οκτώ νέοι ΕΟΕΣ που συστάθηκαν το 2011 έχουν κοινά χαρακτηριστικά, αντιμετωπίζουν παρεμφερείς προκλήσεις και είναι καταχωρημένοι σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά. Τα κυριότερα πορίσματα είναι τα ακόλουθα: 

n        Η Ουγγαρία φαίνεται να πρωτοστατεί στη σύσταση νέων ΕΟΕΣ.

n        Τρεις νέοι ΕΟΕΣ αφορούν συνεργασίες μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας.

n        Ο ΕΟΕΣ Linieland van Waas και Hulst είναι ο πρώτος βελγικός ΕΟΕΣ με εταίρους από την Ολλανδία.

 

Όλοι οι νέοι ΕΟΕΣ αποσκοπούν στη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες για την οικοδόμηση ενός θεσμικού πλαισίου συνεργασίας σε σχέδια κοινού ενδιαφέροντος, υπερβαίνοντας τα εθνικά νομικά σύνορα. Είναι ενδιαφέρον ότι ο ΕΟΕΣ Rába-Duna-Vág επιδιώκει να συμβάλει ενεργά στην υλοποίηση δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή του Δούναβη.
 

Η ίδρυση ΕΟΕΣ εμφανίστηκε ως πρόκληση για την πλειοψηφία των νέων ομίλων, είτε λόγω της μακράς αναμονής για τις επίσημες εγκρίσεις ή λόγω των νομικών ασυμβατοτήτων μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών ή μεταξύ εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου.
 

Ωστόσο, η έκθεση επιβεβαιώνει ότι η σύσταση ΕΟΕΣ αποσκοπεί στην ενδυνάμωση περιφερειών ή κοινοτήτων από διαφορετικά κράτη μέλη, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να δράσουν ως ενιαία νομική οντότητα σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές πλαίσιο. Επιπλέον, οι ΕΟΕΣ προσφέρουν σε τοπικούς, περιφερειακούς και εθνικούς φορείς την ευκαιρία της από κοινού λήψης αποφάσεων.
 

Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν την ελπίδα ότι θα υπάρξει κατάλληλη χρηματοδότηση για τους ΕΟΕΣ, καθώς και ότι στο μέλλον οι ΕΟΕΣ θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητούν ως εταίροι χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
 

Οι ΕΟΕΣ που είχαν συσταθεί πριν το 2011 εξελίχθηκαν σταθερά, εστιάζοντας κυρίως στην ενίσχυση των ικανοτήτων τους ή την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων. Στη διάρκεια του 2011 οι περισσότεροι όμιλοι ενοποίησαν το προσωπικό και τις δομές τους. Αν και οι περισσότεροι ΕΟΕΣ εφαρμόζουν πολλά και διαφορετικά μέτρα, η συμμετοχή τους σε έργα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ εξακολουθεί να είναι σχετικά περιορισμένη, παρά το γεγονός ότι σχετίζονται με ευρωπαϊκά προγράμματα και όχι μόνο στον τομέα της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας.
 

Οι προϋπολογισμοί των ΕΟΕΣ δεν ξεπερνούν το 1.500.000 ευρώ, (με εξαίρεση το νοσοκομείο La Cerdanya) ενώ ο μέσος όρος τους κυμαίνεται μεταξύ 100.000 και 300.000 ευρώ. Ορισμένοι ΕΟΕΣ έχουν αναφέρει προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης, αν και σε γενικές γραμμές τα μέλη κατάφεραν να εκπληρώσουν τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει, παρά τις αντίστοιχες δυσκολίες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωπα.